جوانی و تحصیلات دانشگاهی

مارک زاکربرگ زمانی که دانش‌آموزی دبیرستانی بود، در شرکتی به‌نام اینتلیجنت مدیا گروپ (Intelligent Media Group) برای توسعه یک برنامه‌ پخش موسیقی به‌نام سیناپس مدیا پلیر (Synapse Media Player) مشغول به کار شده بود. بنابراین، زمانی که در سال ۲۰۰۲ وارد دانشگاه هاروارد شد، به‌عنوان یک اعجوبه برنامه‌نویسی شهرت فراوانی پیدا کرده بود.

در سال دوم تحصیلی خود در هاروارد، او فیس‌مش (Facemash) را توسعه داد؛ برنامه‌ای که از طریق آن یک نظرسنجی بین عکس‌های دانشجویان برگزار می‌شد و افراد از بین عکس‌های دانشجویان مختلف، عکس‌های برتر را انتخاب می‌کردند. طولی نکشید که مسئولین دانشگاه هاروارد این برنامه را بستند. شرح کامل اتفاقات جذابی که در این دوره رخ داد را می‌توانید در فیلم The Social Network تماشا کنید.

فیس‌مش نه تنها باعث محدودیت در دسترسی دانشجویان به اینترنت می‌شد، بلکه بسیاری از دانشجویان نیز شکایت کرده بودند که عکس‌هایشان بدون رضایت آن‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. زاکربرگ در نهایت از آنان بابت این مسئله عذرخواهی کرد.

در ژانویه ۲۰۰۴، او وب‌سایت جدیدی به‌نام TheFacebook را در خوابگاه دانشکده خود کدنویسی و سپس در ۴ فوریه آن را راه‌اندازی کرد. فیس‌بوک در ابتدای امر تنها برای دانشجویان دانشگاه هاروارد در دسترس بود اما زاکربرگ بعدا تصمیم گرفت دسترسی دانشجویان سایر دانشگاه به این وب‌سایت را هم فراهم کند. این تصمیم، پیش‌زمینه انقلابی بزرگ در زمینه شبکه های اجتماعی و اینترنت بود.

وضعیت حرفه‌ای آقای مارک در گذر زمان

مارک زاکربرگ در سال ۲۰۰۴ دانشگاه را رها کرد و به همراه دوستان خود که در کنار یکدیگر فیسبوک را راه‌اندازی کرده بودند، خانه‌ای در پالو آلتو اجاره کردند که تبدیل به دفتر آن‌ها شد. اما در اواسط سال ۲۰۰۴، با جذب چند سرمایه‌گذار، توانستند دفتری رسمی در سیلیکون ولی برای خودشان دست و پا کنند.

در آن زمان، شرکت‌های زیادی اعلام کردند که خواهان همکاری با زاکربرگ و خرید ابداعات او هستند. اما او تمامی این پیشنهادات را رد می‌کرد؛ چون عقیده داشت که هدف شرکت نوپای او این است که دسترسی همه افراد به اطلاعات را فراهم کند و پول برای او اهمیت چندانی ندارد.

شاید شنیدن چنین حرفی چندان باورپذیر به‌نظر نرسد؛ اما اگر چه خانه مارک زاکربرگ یکی از گران‌ترین و لوکس‌ترین خانه‌ها است و او و خانواده‌اش از رفاه بسیار زیادی برخوردار هستند، اما او به‌شدت به انجام کارهای بشردوستانه و عام‌المنفعه پایبند است.

در آگوست ۲۰۰۴، زاکربرگ همراه با اندرو مک‌کالوم (Andrew McCollum)، آدام دی‌آنجلو (Adam D’Angelo) و شان پارکر (Sean Parker)، یک سرویس اشتراک‌گذاری فایل را که به‌صورت همتابه‌همتا (peer-to-peer) بود، توسعه دادند. اما از آن‌جایی که Wirehog محبوبیت چندانی کسب نکرد، بزرگ‌ترین رقیب او، i2hub، گوی سبقت را ربود و Wirehog بسته شد.

فیسبوک

شرکت فیس‌بوک در سال ۲۰۱۲ اینستاگرام را که یک شبکه اجتماعی محبوب برای اشتراک‌گذاری عکس و فیلم است، خریداری کرد. دو سال بعد پیام‌رسان واتس‌اپ نیز خریداری شد و به فیس‌بوک پیوست. بعدها که زاکربرگ علاقه وافری به متاورس (metaverse) پیدا کرد، نام شرکت از فیس‌بوک به متا تغییر پیدا کرد و در حال حاضر این شبکه‌های اجتماعی، تحت عنوان شرکت متا فعالیت می‌کنند.

در آگوست ۲۰۱۳، فیس‌بوک، سامسونگ، اریکسون، مدیاتک، نرم‌افزار اپرا، نوکیا و کوالکام با مشارکت یکدیگر پروژه‌ای به نام Internet.org را کلید زدند. هدف پروژه حاضر این است که کشورهای توسعه‌نیافته و کشورهای در حال توسعه، دسترسی بهتر و مقرون‌به‌صرفه‌تری به خدمات اینترنتی داشته باشند.

زاکربرگ با رهبران بزرگ جهان مانند نارندرا مودی، نخست وزیر هند و ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه ملاقات کرده و با آن‌ها در مورد زیرساخت‌های فناوری در این کشورها گفتگو کرده است. اگر چه فیس‌بوک در چین ممنوع است، مردم این کشور برای زاکربرگ احترام زیادی قائل هستند.

جالب است بدانید که حقوق سالانه مارک زاکربرگ نیز مانند استیو جابز و سایر مدیران عامل فعال در سیلیکون ولی، سالی ۱ دلار آمریکا است!

زندگی شخصی و شخصیت مارک زاکربرگ

زمانی که مارک زاکربرگ دانشجوی دانشگاه هاروارد بود، در یک مهمانی دوستانه با همسرش پریسیلیا چان (Priscilla Chan) آشنا شد. این دو در ۱۹ می ۲۰۱۲ در حیاط خانه زاکربرگ با یکدیگر ازدواج کردند. جشن ازدواج آن‌ها با فارغ‌التحصیلی پریسیلیا از دانشکده پزشکی مصادف شده بود.

چان و زاکربرگ در حال حاضر دو دختر دارند: اولین دخترشان ماکسیما در فوریه ۲۰۱۶ و دختر دومشان- آگوست- در آگوست ۲۰۱۷ به‌دنیا آمد. پس از به‌دنیاآمدن ماکسیما چان زاکربرگ، والدین او در نامه‌ای سرگشاده به دخترشان، اعلام کردند که تصمیم گرفته‌اند ۹۹% از سهامشان از فیس‌بوک را در زمان حیات خود به کارهای بشردوستانه اختصاص دهند.

اگر چه زاکربرگ قبلا اعلام کرده بود که آتئیست است، اما بعدا تغییر موضع داد و اعلام کرد که به عقیده او، دین مسئله‌ای بسیار مهم در زندگی هر فردی است. دارایی خالص زاکربرگ در می ۲۰۲۱، به ۱۱۹ میلیارد دلار رسیده است. زاکربرگ بخش زیادی از ثروت خود را برای انجام کارهای عام‌المنفعه و بهبود زندگی افراد نیازمند خرج کرده است.

برای مثال، مارک زاکربرگ و همسرش در سال ۲۰۱۵ شرکتی را با هدف پیشبرد پتانسیل انسانی و بهبود وضع مردم از نظر بهداشت، آموزش، تحقیقات علمی و دسترسی به انرژی تاسیس کردند. همچنین، زاکربرگ برای اصلاحات آموزشی و حمایت از سیاه‌پوستان نیز اقدامات زیادی انجام داده است.

اعطای کمک‌هزینه برای ریشه‌کن‌کردن بیماری ابولا در آفریقا، توسعه یک وب‌سرور شخصی به‌نام دیاسپورا (Diaspora) و مدارس دولتی نیوآرک، از دیگر اقدامات بشردوستانه زاکربرگ است. همچنین، مارک زاکربرگ تعهدنامه‌ای امضا کرده است که ذیل آن، باید حداقل ۵۰% از دارایی خالص خود را قبل از مرگش برای اهداف بشردوستانه خرج کند.

موفقیت خالق متا

اگر چه بسیاری از افراد باهوش با تحصیل در دانشگاه هاروارد به موفقیت‌های حرفه‌ای فراوانی دست پیدا می‌کنند، اما مارک زاکربرگ از آن دسته افرادی‌ست که پس از ترک هاروارد به ثروت و موقعیت برجسته‌ای دست پیدا کرد! زاکربرگ پیش از آن‌که پا به هاروارد بگذارد، به‌عنوان نابغه برنامه‌نویسی شهرت پیدا کرده بود.

تا سال دوم دانشگاه، او برنامه‌های کورس‌مچ (CourseMatch) و فیس‌مش (FaceMash) را توسعه داده بود که فیس‌مش پس از مدتی بنا به دلایلی منتفی شد.

مدتی پیش از توسعه فیس‌مش، یکی از دانشجویان دانشگاه هاروارد به‌نام دیویا نارندرا ایده یک شبکه اجتماعی را برای دانشجویان در سر می‌پروراند. هدف نارندرا این بود که بستری ایجاد شود تا دانشجویان هاروارد بتوانند اطلاعات شخصی و محتواهای مفید را در آن ارسال کنند.

نارندرا به‌همراه شرکای خود دوقلوهای وینکلووس تصمیم گرفتند پیشبرد ایده نارندرا را که هاروارد کانکشن نام داشت، به مارک بسپارند. زاکربرگ وظیفه داشت که وب‌سایت هاروارد کانکشن را برنامه‌نویسی کند و سرعت سیستم را حتی‌الامکان بالا ببرد. پس از آن‌که مارک زاکربرگ پروژه هاروارد کانکشن را کلید زد، ایده فیس‌بوک به ذهنش خطور کرد.

زاکربرگ در دومین سال تحصیل خود هاروارد را رها کرد تا ایده فوق‌العاده خود فیس‌بوک یا متای کنونی را با تمرکز بیشتری دنبال کند.

تعداد کاربران فیس‌بوک تا پایان سال ۲۰۰۴ به یک میلیون نفر رسید و این هک رشد، توجه خیل زیادی از سرمایه‌گذاران را به خود جلب کرد. فیسبوک که در ابتدا برای دانشجویان هاروارد طراحی و ساخته شده بود، در دسترس دانشجویان سایر دانشگاه‌ها هم قرار گرفت. این مسئله باعث شد که تعداد کاربران فعال آن به ۵.۵ میلیون نفر برسد.

اکنون تعداد کاربران فیس‌بوک به چیزی حدود ۳ میلیارد نفر می‌رسد و ارزش شرکت متا (فیس‌بوک سابق) در حال حاضر بالغ بر ۹۵۰ میلیارد دلار است. بیش از ۳۷۵ میلیون از سهام شرکت متا، در اختیار مارک زاکربرگ است.

مارک زاکربرگ و متاورس

یکی از اتفاقاتی که سال ۲۰۲۱ طرفداران فیس‌بوک را متعجب و شوکه کرد، تغییر نام این شرکت از فیس‌بوک به متا بود. پس از گمانه‌زنی‌های فراوان، مارک زاکربرگ در ۲۸ اکتبر ۲۰۲۱ اعلام کرد که قرار است نام شرکت فیس‌بوک به متا تغییر پیدا کند. البته زیرمجموعه‌های آن فیس‌بوک، اینستاگرام و واتساپ همچنان با نام‌های اصلی‌شان فعالیت خواهند کرد، اما شرکت مادر آن‌ها به متا تغییر نام پیدا کرد.

زاکربرگ در کنفرانس سالانه شرکت اعلام کرد:

«نام شرکت ما، نام یکی از محصولاتمان را یدک می‌کشد و این نام حتی در منعکس‌کردن خدماتی که در حال حاضر ارائه می‌کنیم نیز عاجز است، چه برسد به آینده! با گذشت زمان، امیدوارم که شرکت ما به یک شرکت متاورس تبدیل شود و مایل هستم که نام شرکت معرف چشم‌اندازی باشد که برای آینده آن ترسیم شده است.»

متاورس (Metaverse) از دو کلمه Meta (به‌معنای فراتر) و Universe (به‌معنای جهان) مشتق شده است. در نتیجه متاورس را می‌توان جهان ماورا و فرازمینی معنی کرد. به بیانی ساده، متاورس ابزاری‌ست که امکان تجربه تعاملات اجتماعی دیجیتال را توسط آواتارهای مجازی و در میان انبوهی از ویژگی‌های منحصربه‌فرد فراهم می‌کند. در حقیقت، متاورس یک واقعیت مجازی‌ست که در آن، امکان انجام کارهایی که در دنیای واقعی انجام می‌شود، وجود دارد.

تلاش بهترین پروژه‌های متاورس این است که امکان تجربه دنیایی متفاوت با پیشرفت دیجیتال فراهم شود. مثلا، در جهان متاورسی بدون این‌که حتی قدم از قدم بردارید، می‌توانید در دفتر کارتان حضور پیدا کنید، همراه دوستانتان در کنسرت شرکت کنید، به دیدار والدین و عزیزانتان بروید و غیره. هیجان‌انگیز است، نه؟

این پیشرفت هیجان‌انگیز و دنیای بی‌بدیل و متفاوتی که متاورس برای ما ترسیم می‌کند، زاکربرگ را شیفته جهان متاورسی کرد و همین مسئله هم او را بر آن داشت که نام شرکت خود را به متا تغییر دهد.

اگر چه تجربه زندگی در جهان متاورسی زمان‌بر خواهد بود، اما با سرعت سرسام‌آورد پیشرفت دنیای دیجیتال و فناوری، دور از ذهن نیست که پیش از ترک زمین، جهان فرازمینی را هم تجربه کنیم.